Во пештерите, според Lattinger и Tvrtkovic (1986), постојат повеќе биотопи, односно заедници на жив свет кои се населени во:

  • полумрачните влезови каде живиот свет се сменува во зависност од годишното време;
  • внатрешните делови на пештерите каде на ѕидовите, пештерските украси и пукнатините живеат најтипичните копнени подземни организми;
  • глинената подлога во која живеат автотрофни бактерии многу важни за исхраната на подземните организми кога се во фаза на кукла;
  • гуано (измет од лилјаци) кој е воедно и најхранливиот супстрат во подземјето;
  • тенките слоеви на вода кои се преливаат по пештерските ѕидови и украси;
  • брзите подземни води;
  • површината на заматените води;
  • дното на мирните води каде живеат типични подземни водни животни;
  • просторите помеѓу честиците песок и шљунак во водните наноси.

Организмите чиј цел животен циклус е врзан исклучиво за подземјето се нарекуваат троглобити (Troglobites). Тие се одликуваат со потполно губење на пигментот, закржлавени очи и значително подолги пипалки и сетилни влакна.

Пештерско ракче, Alpioniscus slatinensis во пештерите во СП Слатински Извор


Троглофили (Troglophiles) се површински организми кои во подземјето поминуваат еден дел од годината (некои примероци може да останат поврзани со подземјето и целиот животен циклус) или пак то им служи како засолниште и привремено живеалиште. Вакви организми се: мечки, лилјаци, пештерски гулаби, пештерски скакулци и др.

Медитерански потковичар (Rhinolophus euryale) во пештерите во СП Слатински Извор

Троглоксени (Trogloxenes) се животни кои во подземјето доспеваат случајно или пак се пасивно внесени со вода. Јасна граница меѓу троглофилите и троглоксените понекогаш е тешко да се определи.


Во подземните карстни облици може да се сретнат и бактерии и билки. Бактериите се особено застапени во гуаното, глинената подлога и во внесените органски остатоци. Печурките живеат во тлото или се паразити на инсектите, а во посетуваните пештери се развиваат од внесените спори. Растенијата се среќаваат во влезните делови каде има доволно светлина за асимилација, а се претставени со: мов (Bryophyta), лишаи (Lichenes) и папрати (Filicales).

Користена литература

1. Kre{i}, Neven. Karst i pecine Jugoslavije. Naucna knjiga, Beograd, 1988.

2. Колчаковски, Драган. Геоморфологија. Скопје, 2005: 267-322.

3. Lattinger L., Tvrtkovic N. Zivi svijet podzemja. Nase planine, 3-4, Zagreb (1986).

4. Стојановиќ, Милорад. Геологија и петрографија. Скопје, 1993.